Cat-1

ΑΡΘΡΑ

ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΙ ΤΟΜΟΙ

ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ

Δημοκρατία και κρίση
εφημ. Η Ελλάδα, 2/11/2013

Η κρίση της σημερινής δημοκρατίας και των δημοκρατικών ελευθεριών δεν αποτελεί πρωτοτυπία της χώρας μας, ούτε της σημερινής κρίσης του υπάρχοντος κοινωνικο-οικονομικού μας συστήματος. Ανάλογα φαινόμενα, εμφανίστηκαν σε όλες τις περιόδους κρίσεων. Υπάρχουν βεβαίως πάντοτε ιδιαιτερότητες, ιδιομορφίες κλπ.
Ο κορυφαίος συνταγματολόγος Α. Σβώλος αναλύοντας το ζήτημα κατά την κρίση της δεκαετίας του 1930 είχε εύστοχα σημειώσει ότι η αστική τάξη «υπό την πίεσιν της κρίσεως, φέρεται μοιραίως προς την ενίσχυσιν του κράτους, δια την συντήρησιν της αρχούσης τάξεως … και δια την εξουδετέρωσιν των συνεπειών του λαϊκού ελέγχου επί της ασκήσεως των τόσον εκτεταμένων, σήμερον, αρμοδιοτήτων της πολιτικής εξουσίας… Η ενίσχυσις της εκτελεστικής εξουσίας και του κράτους γενικώς εν τη συγχρόνω δημοκρατία … θα σημάνη ή ότι η πλειοψηφία θέλει να ασκή την πολιτικήν εξουσίαν, χωρίς να ενοχλήται από τα δικαιώματα της μειοψηφίας, πολιτικά ή ατομικά, ή ότι η μειοψηφία θέλει να ασκή την εξουσίαν, χωρίς να λαμβάνη υπ’ όψιν την θέλησιν ή την αντίστασιν της πλειοψηφίας». Καταδείκνυε δηλαδή με ενάργεια την τάση συρρίκνωσης της δημοκρατίας.
Από μια εντελώς διαφορετική οπτική γωνία, την ίδια περίοδο, ο Ελ. Βενιζέλος έγραφε το 1934: «Η σημερινή εκτελεστική εξουσία είναι ανίκανος να ανταποκριθή προς τα καθήκοντά της, διότι είναι ανίσχυρος, ευρισκόμενη υπό την πλήρη εξάρτησιν της νομοθετικής εξουσίας η οποία επηρεάζεται από την ανάγκη να μη δυσαρεστήση τας διαφόρους εκλογικάς ομάδας δια να μη διακινδυνεύση η επανεκλογή των αποτελούντων αυτήν βουλευτών». Στο πνεύμα αυτό επιχείρησε να προωθήσει πρόταση αναθεώρησης του Συντάγματοςχωρίς όμως επιτυχία, το 1932. Η πρόταση αυτή περιλάμβανε δυο βασικά σκέλη: την ενίσχυση της εκτελεστικής εξουσίας μέσω της μετατροπής του πολιτεύματος σε προεδρικό και την υιοθέτηση άρθρου (ανάλογου με το άρθρο 48 του Συντάγματος της Βαϊμάρης) του οποίου οι ευρείες διατυπώσεις έδιναν στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ιδιαίτερες ευχέρειες στην επιβολή κατάστασης πολιορκίας και άρα στην καταστολή των κοινωνικών αγώνων.
Ποια είναι λοιπόν η ουσία του προβλήματος; Η απάντηση είναι απλή, πολύ απλή, τόσο απλή που το φαίνεσθαι ταυτίζεται σχεδόν με το είναι. Οι περιοδικές κρίσεις του οικονομικού μας συστήματος οδηγούν στην καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων και μαζί σε μια γιγάντιων διαστάσεων, βίαιη αναδιανομή του κοινωνικού πλούτου. Με λίγα λόγια, οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί καθίστανται φτωχότεροι. Για να μπορέσει να πραγματοποιηθεί αυτή η βίαιη αναδιανομή του κοινωνικού πλούτου, είναι αναγκαίο να καμφθούν οι αντιδράσεις της κοινωνίας. Καμιά φορά γίνεται αυτό και προληπτικά, δηλαδή πριν κάν εκδηλωθούν αυτές οι αντιδράσεις. Για τούτο, οι ιθύνοντες συρρικνώνουν ραγδαία τις δημοκρατικές ελευθερίες, συρρικνώνουν τη δημοκρατία, κάποιες φορές την καταργούν.


Σιδερόφραχτη δημοκρατία

Έτσι, σήμερα, μπροστά στα μάτια μας εκτυλίσσεται το φαινόμενο της οικοδόμησης μιας σιδερόφραχτης δημοκρατίας. Η σιδερόφραχτη αυτή δημοκρατία έχει πέντε βασικά χαρακτηριστικά:
1.      Διακρίνεται από τον περαιτέρω περιορισμό της εθνικής κυριαρχίας και ανεξαρτησίας εξαιτίας των ισχυρών παρεμβάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΔΝΤ. Αυτό είναι ένα θεμελιώδες πρόβλημα δημοκρατίας. Δεν είναι καινούργιο. Ταλανίζει τη χώρα από τη Συνθήκη του Λονδίνου του 1932 μέχρι το άρθρο 112 του Συντάγματος του 1952 και συνεχίζεται ακόμη και σήμερα.
2.      Διακρίνεται από τη συστηματική παραβίαση, το κουρέλιασμα του Συντάγματος από την πλευρά των κυβερνώντων. Αυτοί ακριβώς που δίνουν μαθήματα για το «συνταγματικό τόξο», για τη νομιμότητα, για «τα δύο άκρα» είναι που έχουν με πολύ μεθοδικό τρόπο παραβιάσει επανειλημμένα το Σύνταγμα: από την κύρωση των μνημονίων χωρίς την απαιτούμενη από το Σύνταγμα πλειοψηφία, από τις δανειακές συμβάσεις που δεν κυρώθηκαν κάν από τη Βουλή, μέχρι τις δεκάδες Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου που υποκαθιστούν τη Βουλή και εκδίδονται σωρηδόν κατά παράβαση του άρθρου 44 παρ.1.
3.      Διακρίνεται από την έξαρση της παράνομης αστυνομικής βίας. Το φαινόμενο αυτό που η εγκληματολογία ονομάζει «εγκλήματα του κράτους» γνωρίζει έξαρση σε συνθήκες κρίσης. Δεν χρειάζονται παραδείγματα και αποδείξεις περί αυτού, τα παρέχει αφειδώς η καθημερινότητα.
4.      Χαρακτηρίζεται από τη συνεργασία κρατικών αρχών με παρακρατικές, ναζιστικές και άλλες παρόμοιες οργανώσεις. Οι τελευταίες προορίζονται να φέρουν σε πέρας «την πιο βρώμικη δουλειά» προκειμένου να μην την χρεωθούν πολιτικά οι επίσημες αρχές. Οι συλλήψεις μέρους της ηγεσίας της Χρυσής Αυγής δεν αναιρούν το φαινόμενο. Την προσωρινή ύφεση στις σχέσεις κράτους και παρακράτους μπορεί να τη διαδεχθεί η αναθέρμανση. Η κυβέρνηση ούτε μπορεί ούτε θέλει να προχωρήσει σε πλήρη εκκαθάριση του ναζισμού. Η ιστορία, ελληνική και διεθνής, διδάσκει.
5.      Χαρακτηρίζεται από τη συστηματική συρρίκνωση, νομοθετική, νομολογιακή και de facto των δημοκρατικών ελευθεριών, ιδίως των πιο κρίσιμων: της απεργίας, της συνάθροισης, της ελεύθερης διάδοσης των ιδεών.


ΒΙΒΛΙΑ

ΒΙΝΤΕΟ

ENGLISH EDITION