1.Σε λίγο καιρό ξεκινά και επίσημα η περίοδος που ορίζει το Σύνταγμα για αναθεώρηση. Θεωρείτε ότι η αναθεώρηση αυτή είναι επιβεβλημένη; Για ποιους λόγους;
Η αναθεώρηση του Συντάγματος θα ήταν χρήσιμη μόνο αν μπορούσε να συμβάλλει στη διάνοιξη οδών για ενεργητικότερη παρέμβαση του λαϊκού παράγοντα. Η υπέρβαση της κρίσης, η υπεράσπιση της εθνικής κυριαρχίας, η υπεράσπιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων, της ίδιας της ζωής και της αξιοπρέπειάς τους, η χάραξη μιας ανεξάρτητης αναπτυξιακής πολιτικής σε όφελος των ασθενέστερων και ευάλωτων κοινωνικών τάξεων και στρωμάτων θα μπορούσαν να διευκολυνθούν από συνταγματικές επιλογές που θα διεύρυναν τις δυνατότητες δημοκρατικής συμμετοχής του λαού.
Το αν η αναθεώρηση του Συντάγματος το καταφέρει αυτό, θα εξαρτηθεί από το συσχετισμό των κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων. Υπάρχει μάλιστα ο κίνδυνος, υπό τις παρούσες λίγο πολύ συνθήκες, η αναθεώρηση του καταστατικού Χάρτη της χώρας να κινηθεί σε αντίθετη κατεύθυνση, δηλαδή να ενισχύσει και να παγιώσει την απεμπόληση της εθνικής κυριαρχίας, τη δραματική συρρίκνωση της δημοκρατίας, την κατάργηση των όποιων κατακτήσεων και δικαιωμάτων του λαού. Δεν αποκλείεται επίσης η επικείμενη αναθεώρηση να κινηθεί σε απολύτως ανώδυνες αλλαγές που θα επιχειρούν μόνο να εκτονώσουν την κοινωνική δυσαρέσκεια και να εξωραϊσουν το χρεοκοπημένο πολιτικό σύστημα.
2.Στο δημόσιο διάλογο έχουν ήδη διατυπωθεί σειρά προτάσεων για την αναθεώρηση. Μεταξύ αυτών, η δημιουργία δεύτερου νομοθετικού σώματος (Γερουσίας), και η ενίσχυση της εκτελεστικής εξουσίας έναντι των υπολοίπων προκειμένου να υπάρχει πολιτική σταθερότητα. Συμφωνείτε με τις θέσεις αυτές; Έχει υποστηριχθεί η ανάγκη της απευθείας εκλογής του ΠτΔ από το λαό. Έχουν γίνει προτάσεις που αφορούν στην αλλαγή του πολιτεύματος σε ημιπροεδρικό, μέσω μιας αναθεώρησης Συντακτικού χαρακτήρα. Συμφωνείτε με την άποψη αυτή;
Όλες οι παραπάνω προτάσεις βρίσκονται στη λογική της ενίσχυσης της εκτελεστικής εξουσίας, της αποδυνάμωσης της Βουλής και της λαϊκής δημοκρατικής συμμετοχής. Οι οδυνηρές εμπειρίες τόσο των χρόνων που προηγήθηκαν της κρίσης όσο και οι τρέχουσες δείχνουν ότι δεν έχουμε ανάγκη από μια ακόμη περισσότερο ενισχυμένη και ανεξέλεγκτη από το λαό εξουσία. Τέτοιες προτάσεις αντικειμενικά οδηγούν στην επιβολή ακόμη πιο σκληρών αντιλαϊκών πολιτικών. Αφαιρούν από το λαό τα μέσα που έχει για να αντιδράσει. Στοχεύουν στην οικοδόμηση μια σιδερόφραχτης δημοκρατίας. Η ιστορία διδάσκει ότι ο περιορισμός της δημοκρατίας, με όποιο τρόπο και αν γίνεται, με όποια μορφή, σωρεύει περισσότερα δεινά για το λαό. Αντίθετα, χρειαζόμαστε πιο ισχυρή λαϊκή δημοκρατική παρουσία, ενίσχυση των αντιπροσωπευτικών θεσμών, των δημοκρατικών ελευθεριών, εισαγωγή θεσμών άμεσης δημοκρατίας.
3.Σημαντικό τμήμα της δημόσιας και θεσμικής ζωής του τόπου είναι και οι Ανεξάρτητες Αρχές. Υπάρχει ζήτημα από τη στιγμή που εμφανίζουν μειωμένη νομιμοποίηση;
Ο τρόπος ανάδειξης της ηγεσίας των Αρχών, το νομικό πλαίσιο εντός του οποίου δραστηριοποιούνται και η υλικοτεχνική δομή που διαθέτουν δείχνουν ότι δεν μπορούν να είναι πραγματικά ανεξάρτητες, ακόμη και αν οι υπηρετούντες σε αυτές το επιθυμούν. Όταν, κατ’ εξαίρεση το κατορθώνουν, η εκάστοτε κυβέρνηση βρίσκει τον τρόπο να τις αποδυναμώσει στην πράξη.
4.Είστε σύμφωνος με το να μην διορίζεται η ηγεσία της δικαστικής εξουσίας από την εκάστοτε κυβέρνηση αλλά από το εσωτερικό της;
Η διαδικασία πρέπει οπωσδήποτε να εκδημοκρατιστεί. Η επιλογή της ηγεσίας της Δικαιοσύνης πρέπει να γίνεται από ένα ευρύτερο αντιπροσωπευτικό σώμα στο οποίο θα συμμετέχουν εκπρόσωποι των κομμάτων, εκπρόσωποι των ενώσεων των δικαστών και λοιπών νομικών επαγγελμάτων αλλά και των συνδικαλιστικών φορέων των εργαζομένων. Αν από κάτι κινδυνεύει η Δικαιοσύνη, είναι οι παρεμβάσεις των κυβερνήσεων και εν γένει των ισχυρών.
5.Πολύς λόγος γίνεται και για την ατιμωρησία των πολιτικών προσώπων που διευκολύνεται και από το ίδιο το Σύνταγμα. Θα ήταν λύση η συνταγματική δυνατότητα ανάκλησης των εκπροσώπων του λαού; Μπορείτε να μου αναφέρετε επιγραμματικά ορισμένες προτάσεις που θεωρείτε σημαντικές στη συζήτηση για την αναθεώρηση του Συντάγματος;
Η δυνατότητα του λαού να ανακαλεί τους αιρετούς του εκπροσώπους, όποτε θεωρεί ότι δεν εκπληρώνουν το ρόλο τους, είναι μια βαθιά δημοκρατική διαδικασία. Δεν αποτελεί πανάκεια. Μπορεί όμως να συμβάλλει σημαντικά στην ενίσχυση της δημοκρατίας. Υπάρχει και το σύγχρονο παράδειγμα των Συνταγμάτων της Βενεζουέλας και της Βολιβίας όπου ο θεσμός αυτός υιοθετήθηκε και εφαρμόστηκε με επιτυχία.
Επείγει κατά την άποψή μου η διεκδίκηση της οικονομικής και πολιτικής ανεξαρτησίας της χώρας. Η εκχώρηση κυριαρχίας θα πρέπει να αποκλείεται ρητά από το Σύνταγμα.
Επιβάλλεται ακόμη η υιοθέτηση της απλής αναλογικής ως συνταγματικά κατοχυρωμένου εκλογικού συστήματος για κάθε είδους εκλογική διαδικασία, η εισαγωγή θεσμών όπως η λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία, το δημοψήφισμα σε τοπικό ή εθνικό επίπεδο με πρωτοβουλία των πολιτών, το δικαίωμα των μαζικών φορέων των εργαζομένων να υποβάλλουν προτάσεις νόμων.
Είναι αναγκαία επίσης η κατάργηση όλων εκείνων των συνταγματικών και νομοθετικών διατάξεων που περιορίζουν τις λαϊκές ελευθερίες και, ιδίως, το δικαίωμα στην απεργία, στις συναθροίσεις, στην ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, στις συλλογικές συμβάσεις.
Όλες οι ανωτέρω δημοκρατικές αλλαγές κινούνται στον αντίποδα της κυρίαρχης έως σήμερα τάσης που είναι η αποδυνάμωση της δημοκρατίας και των ελευθεριών. Οι δημοκρατικές αυτές αλλαγές δεν μπορούν να μεταβάλλουν το ιστορικά διαμορφωμένο πλέγμα οικονομικής και πολιτικής κυριαρχίας. Μπορούν, ωστόσο, να δώσουν τη δυνατότητα στο λαό να αποφασίσει ο ίδιος για το είδος της διεξόδου από την κρίση που επιθυμεί καθώς και για την οδό της κοινωνικο-οικονομικής ανάπτυξης που ανταποκρίνεται καλύτερα στα συμφέροντα και στα οράματά του.
