εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 13/1/2023

Οι εντάσεις που δημιουργούνται στο Αιγαίο είτε από τις παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου είτε από τις παραβιάσεις των χωρικών υδάτων από τουρκικά αλιευτικά είτε από άλλες αιτίες αυξάνουν τον κίνδυνο ατυχήματος και θερμού επεισοδίου. Cui bono; ρωτούσαν πάντοτε οι Ρωμαίοι. Ποιος ωφελείται από αυτή την ένταση;

Το βέβαιο είναι ότι ωφελείται η κυβέρνηση Ερντογάν. Πρώτο, γιατί συντηρεί και διευρύνει την ατζέντα των παράνομων διεκδικήσεών της σε βάρος της Ελλάδας. Δεύτερο, επειδή συντηρώντας την οξύτητα και εντείνοντας την εθνικιστική ρητορεία, ελπίζει να επιτύχει συσπείρωση των εκλογέων. Από την ένταση μπορεί να ωφελείται και η ελληνική κυβέρνηση καθώς ενόψει εκλογών οποιοδήποτε θερμό επεισόδιο θα τείνει ίσως να δημιουργήσει συσπείρωση γύρω από την κυβέρνηση.

Ο μεγάλος κερδισμένος όμως είναι, όπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, ο επιδιαιτητής, δηλαδή οι ΗΠΑ. Είναι πάγια επιδίωξη, όχι μόνο των ΗΠΑ αλλά γενικά κάθε μεγάλης δύναμης, να εκμεταλλεύεται ή και να δημιουργεί αντιθέσεις προκειμένου να εμφανιστεί στη συνέχεια ως επιδιαιτητής και να επιβάλλει έτσι τη δική της αρμονία συμφερόντων. Αυτό ακριβώς συνέβη και κατά την κρίση των Ιμίων το 1996.

Στο πνεύμα αυτό το Κογκρέσσο των ΗΠΑ στην πρόσφατη έκθεσή του για τα ελληνουτουρκικά έρχεται ως επιδιαιτητής και κρατά για μια ακόμη φορά πολιτική “ίσων αποστάσεων”. Διαπιστώνει ότι “οι μακροχρόνιες διαφωνίες μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο σημείωσαν σημαντική κλιμάκωση το 2022”. Παράλληλα, για να μην υπάρχει καμιά αμφιβολία το Κογκρέσσο υπογραμμίζει πως η εμβάθυνση των σχέσεων της Τουρκίας με τη Ρωσία και η επαναπροσέγγισή της με το Ισραήλ “έχει αναμφισβήτητα αυξήσει τη σημασία της Τουρκίας για την πολιτική των ΗΠΑ”. Αυτό πρακτικά σημαίνει, για όποιον δεν θέλει να κρύβει το κεφάλι και το μυαλό του στην άμμο σαν τη στρουθοκάμηλο, πως οι ΗΠΑ γέρνουν προς την πλευρά της ικανοποίησης των αντίθετων με το διεθνές δίκαιο επιδιώξεων της Τουρκίας σε βάρος της Ελλάδας.

Στα παραπάνω πρέπει να προστεθούν δυο σημαντικές παράμετροι. Η πρώτη είναι οι διαβουλεύσεις Ελλάδας Τουρκίας που έγιναν τον Δεκέμβριο στις Βρυξέλλες υπό την εποπτεία της Γερμανίας. Σε ποια βάση διεξήχθησαν; Καταφανώς δεν αφορούσαν μόνο την αποκατάσταση της επαφής ανάμεσα στις δυο χώρες. Ποιον ωφελεί η μυστική κατ’ ουσίαν διπλωματία;

Η δεύτερη παράμετρος είναι η πρόθεση της ελληνικής κυβέρνησης για επέκταση των χωρικών υδάτων στην Κρήτη στα 12 ν.μ.. Η μερική τοπική επέκταση των χωρικών υδάτων α.δεν αντιμετωπίζει το casus belli της Τουρκίας, β.μπορεί να νοηθεί ως παραίτηση από το δικαίωμα για το υπόλοιπο της επικράτειας και γ.μπορεί να οδηγήσει στην όξυνση των σχέσεων σε μια στιγμή που κάθε άλλο παρά χρειάζεται κάτι τέτοιο. Ποιον ωφελεί η περαιτέρω ένταση; Εκείνους ακριβώς που αναφέρθηκαν παραπάνω.

εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 29/12/2022

Όσο ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται με κίνδυνο να κλιμακωθεί και εξαπλωθεί, τόσο περισσότερο αναγκαία γίνεται μια Νέα Εξωτερική Πολιτική. Στόχος της θα πρέπει να είναι η εξασφάλιση της ειρήνης με δικαιοσύνη. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο αν βασίζεται με απόλυτη συνέπεια στις αρχές του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ, στο διεθνές δίκαιο και στην ανάπτυξη σχέσεων φιλίας ανάμεσα στους λαούς. Μερικά βασικά σημεία που θα έπρεπε να ακολουθήσει η εξωτερική πολιτική μας είναι:

Πρώτο, να υποστηρίζει με απόλυτη συνέπεια τη μη αλλαγή συνόρων στα Βαλκάνια, στην Ευρώπη ή όπου αλλού. Αυτό σημαίνει για παράδειγμα ότι δεν αρκεί να μην αναγνωρίζει τυπικά το Κόσοβο αλλά ότι πρέπει να αποσύρει την ελληνική δύναμη που εδρεύει στο ΝΑΤΟϊκό προτεκτοράτο. Σημαίνει επίσης ότι πρέπει να αντιταχθεί διπλωματικά στις προσπάθειες της εθνικιστικής ηγεσίας του Κοσόβου για εκδίωξη των Σέρβων από την περιοχή.

Δεύτερο, η Ελλάδα θα πρέπει να αντιταχθεί στην ένταξη των λοιπών βαλκανικών χωρών στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ. Τα Βαλκάνια πρέπει να γίνουν ουδέτερη ζώνη, εκτός στρατιωτικών και οικονομικών συνασπισμών. Διαφορετικά οι εντάσεις ανάμεσα στις ΗΠΑ και στη Ρωσία θα μεταφερθούν ταχύτατα στην περιοχή μας. Για την ακρίβεια έχουν ήδη μεταφερθεί. Το ζήτημα είναι να αποτραπεί η παραπέρα όξυνση των εθνικισμών που υποθάλπονται από τις μεγάλες δυνάμεις.

Τρίτο, πρέπει να σταματήσει κάθε ανάμιξη της χώρας μας στον πόλεμο στην Ουκρανία. Αντιθέτως, η Ελλάδα θα πρέπει να αναλάβει (πιθανότατα και με άλλες χώρες) διαμεσολαβητικό ρόλο ώστε να σταματήσει ο πόλεμος, να επανέλθουν τα σύνορα στην κατάσταση που βρίσκονταν πριν την έναρξή του, να οικοδομηθεί υπο την αιγίδα του ΟΗΕ μια δημοκρατική, ουδέτερη Ουκρανία.

Τέταρτο, οι σχέσεις με την Τουρκία μπορούν να εξομαλυνθούν όχι με διάλογο υπό ΝΑΤΟϊκή σκέπη και εν κρυπτώ συναντήσεις στις Βρυξέλλες. Ο διάλογος είναι χρήσιμος όταν γίνεται στο πλαίσιο του ΟΗΕ και στη βάση του διεθνούς δικαίου. Αν αποβλέπει απλώς να κλείσουν επιφανειακά τα ζητήματα σε όφελος της ΝΑΤΟϊκής ενότητας απέναντι στη Ρωσία, τότε το μέλλον δεν προβλέπεται ευοίωνο.

Πέμπτο, η Ελλάδα θα πρέπει να υποστηρίζει με συνέπεια το αμετάθετο των συνόρων και την εδαφική ακεραιότητα σε όλες τις περιπτώσεις. Αυτό σημαίνει ότι οφείλει να στηρίξει την προσπάθεια αποκατάστασης της κρατικής κυριαρχίας στη Συρία με την απομάκρυνση όλων των ξένων στρατευμάτων από τη χώρα.

Έκτο, η Ελλάδα θα πρέπει να διατηρεί ισότιμες σχέσεις αμοιβαίου σεβασμού με όλα τα κράτη, μικρά και μεγάλα. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ταχθεί, έστω και τώρα, ενάντια στις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί σε βάρος της Ρωσίας, του Ιράν, της Κούβας, της Βενεζουέλας ή άλλων χωρών. Οι οικονομικές κυρώσεις είναι αντίθετες στο διεθνές δίκαιο. Όταν επιβάλλονται από μια ισχυρή δύναμη σε βάρος ασθενέστερων κρατών ισοδυναμούν με πόλεμο. Επιπλέον, βλάπτουν σοβαρά τα συμφέροντα του ελληνικού λαού.