εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 29/10/2021

Πολλές φορές τα ερωτήματα είναι πιο σημαντικά από τις απαντήσεις. Μπορεί να οδηγήσουν τη σκέψη σε νέα μονοπάτια, σε γόνιμες αναζητήσεις. Με αφορμή τη νέα ελληνοαμερικανική συμφωνία, την περιφερειακή και διεθνή συγκυρία αλλά και την ιστορική εμπειρία γεννιούνται αναπόφευκτα σοβαρά ερωτήματα. Πολύ περισσότερο που η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι οι ΗΠΑ, μέσω της συμφωνίας, κηρύσσουν την ανάγκη σεβασμoύ της κυριαρχίας μας με βάση το διεθνές δίκαιο της θάλασσας.

Ερώτημα πρώτο: γιατί δεν το έκαναν ποτέ μέχρι τώρα; Γιατί το δεύτερο αυτό συμπληρωματικό πρωτόκολλο θα φέρει ό,τι δεν έφερε η κυρίως συμφωνία, αυτή, οι προηγούμενες ή τα προηγούμενα πρωτόκολλα; Απορίας άξιο. Γιατί οι ΗΠΑ, χώρα που δεν έχει υπογράψει το διεθνές δίκαιο της θάλασσας, μαζί με την Τουρκία και το Ισραήλ, μπορεί να είναι ο εγγυητής του;

Ερώτημα δεύτερο: από πού προκύπτει ότι η συμφωνία επέκτασης των βάσεων και των διευκολύνσεων σχετίζεται με την εθνική μας κυριαρχία και όχι με την προώθηση των αμερικανικών συμφερόντων στην ευρύτερη περιοχή με αιχμή ιδίως τη Ρωσία;

Ερώτημα τρίτο: δηλαδή οι ΗΠΑ άλλαξαν θέση και υποστηρίζουν την επέκταση των χωρικών υδάτων της Ελλάδας από τα 6 ν.μ. στα 12 όπως δικαιούται με βάση το διεθνές δίκαιο της θάλασσας; Δεν αναφέρεται πουθενά κάτι τέτοιο και βέβαια γνωρίζουμε τη διαχρονική αντίθεση των ΗΠΑ σε μια τέτοια επέκταση.

Ερώτημα τέταρτο: υποστηρίζει ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ ότι με την αμερικανική παρουσία και σε άλλα νησιά πλην της Κρήτης “επιβεβαιώνεται η de facto άσκηση κυριαρχίας της Ελλάδας στα νησιά της”. Αλήθεια; Και γιατί η βάση της Σούδας δεν προστάτευσε την ελληνική κυριαρχία στα Ίμια; Γιατί η αναφορά του αμερικανού υπουργού γίνεται στη de facto και όχι στη de jure κυριαρχία; Ας θυμηθούμε σχετικά τη δήλωση του εκπροσώπου του Υπουργείου Εξωτερικών των Η.Π.Α. Ν. Μπερνς κατά την κρίση των Ιμίων: “…οι Η.Π.Α. δεν αναγνωρίζουν ελληνική ή τουρκική κυριαρχία στα Ίμια. Μπορεί να είναι και μερικά άλλα νησιά ή μικρές νησίδες επί των οποίων έχουμε παρόμοια θέση”.

Ερώτημα πέμπτο: έχουν αλλάξει οι ΗΠΑ την θέση τους για τις παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου από τα τουρκικά αεροσκάφη; Τι λένε και κυρίως τι πράττουν για το θέμα; Προφανώς τίποτα.

Ερώτημα έκτο: αποτελεί εγγύηση η συνοδευτική του πρωτοκόλλου επιστολή του Α. Μπλίνκεν; Σε καμιά περίπτωση. Στο παρελθόν υπήρξαν αντίστοιχες επιστολές που καθόλου δεν μετέβαλαν την ουσία της πολιτικής των ΗΠΑ. Στην καλύτερη περίπτωση μπορούν να θεωρηθούν ως γυαλιστερές χάντρες επιδεικνυόμενες σε αφελείς.

Μεσούσης της δικτατορίας ο πρέσβης των ΗΠΑ πρόσφερε γεύμα στον Έλληνα δικτάτορα Γ. Παπαδόπουλο πάνω στο αεροπλανοφόρο που βρισκόταν στα νερά του Φαλήρου, ως επιστέγασμα των στενών ελληνοαμερικανικών σχέσεων. Όλοι ξέρουμε που κατέληξε το γεύμα στο αεροπλανοφόρο: στην κυπριακή τραγωδία. Ας προσέχουμε λοιπόν.

στον τόμο Δ. Καλτσώνης (επιμ.), Επανάσταση, κρίση, επανάσταση;

Αθήνα, εκδ. Τόπος, 2021, σελ. 13-18

Τα τελευταία διακόσια χρόνια η χώρα μας γνώρισε δυο επαναστάσεις, εξεγέρσεις, πραξικοπήματα, οικονομικές κρίσεις, συγκρούσεις και αναταραχές. Στην αυγή του 21ου αιώνα διανύει μια ακόμη μεγάλη κρίση.

Η πρώτη επανάσταση, αυτή του 1821, ξέσπασε σε μια εξαιρετικά δυσμενή ιστορική περίοδο. Λίγα μόλις χρόνια πριν, το 1815, η Ιερά Συμμαχία είχε διακηρύξει το αδιατάρακτο του status quo στην Ευρώπη. Το επαναστατικό δημοκρατικό Σύνταγμα του Ρήγα, μαζί με όλα τα κείμενά του, καταστράφηκαν με στόχο να εξαφανιστούν από προσώπου γης. Και όμως, σε αυτή τη μικρή γωνιά ο ελληνικός λαός ξεκίνησε τον δύσκολο αγώνα του. Κατόρθωσε, μετά από πολλές καμπές, να επιτύχει το στόχο του, τουλάχιστον εν μέρει.

Το τέλος αυτής της επαναστατικής πορείας οδήγησε στη δημιουργία ανεξάρτητου κράτους. Δεν οδήγησε όμως στη δημιουργία δημοκρατικού κράτους, ούτε έλυσε το καυτό πρόβλημα της γης για τους αγρότες. Παρά το όραμα του Ρήγα Φεραίου και του συγγραφέα της Ελληνικής Νομαρχίας για τη συγκρότηση κράτους με πρωτοποριακό δημοκρατικό Σύνταγμα, παρά τα τρία δημοκρατικά -αν και αντιφατικά - Συντάγματα της περιόδου της επανάστασης, η κατάληξη ήταν το “Βασίλειο της Ελλάδος”, χωρίς Σύνταγμα, με ανώτατο άρχοντα ισόβιο και διορισμένο από τις μεγάλες δυνάμεις¹.

Η κατάληξη αυτή ήταν σε μεγάλο βαθμό προδιαγεγραμμένη καθώς την ηγεσία της επανάστασης ανέλαβε η ανερχόμενη αστική τάξη, η οποία δεν ήταν ιδιαίτερα αναπτυγμένη και συγκροτημένη αλλά είχε κυρίως εμπορομεσιτικό ρόλο. Ήταν γι’ αυτό στενά συνδεδεμένη (οικονομικά, πολιτικά, ιδεολογικά) με τις δυνάμεις του εξωτερικού. Οι διάφοροι προεστοί και κοτζαμπάσηδες, που συμμετείχαν στην επανάσταση παρά τις αρχικές τους -στην καλύτερη περίπτωση- ταλαντεύσεις, επίσης δεν επιθυμούσαν τη συγκρότηση ενός δημοκρατικού κράτους. Η μεγάλη μάζα του λαού, πρωτίστως δηλαδή οι αγρότες ήταν εκείνοι που αποτέλεσαν τον κορμό της προσπάθειας. Ωστόσο ήταν πολιτικά και πολιτιστικά αδιαμόρφωτοι και για τούτο μόνο υποτυπωδώς μπόρεσαν κάποιες φορές να εκφράσουν τις κοινωνικο-πολιτικές τους επιδιώξεις για γη και δημοκρατία.

Έτσι οι εξελίξεις που ακολούθησαν βρίσκονταν στον αντίποδα των πιο ριζοσπαστικών επιδιώξεων των πρωτοπόρων διανοητών και επαναστατών. Κινούνταν σε αντίθετη κατεύθυνση όσων σημείωνε διορατικά ο Ανώνυμος Έλληνας στην Ελληνική Νομαρχία: “Και ποίος στοχαστικός άνθρωπος ημπορεί να πιστεύση, ότι όποιος από τους αλλογενείς δυνάστας ήθελε κατατροπώσει τον οθωμανόν, ήθελε μας αφήσει ελευθέρους; Ω απάτη επιζήμιος!… Δεν ηξεύρετε ω Έλληνες ότι η αρετή την σήμερον δεν ευρίσκεται εις τους θρόνους;”².

Χρειάστηκαν δυο εξεγέρσεις, το 1843 και το 1862, για να αποκτήσει η χώρα Σύνταγμα στοιχειωδώς δημοκρατικό, βασιλευόμενης δημοκρατίας, και πάλι υπό την κηδεμονία των ξένων δυνάμεων και του τοποτηρητή τους: της μοναρχίας. Το κοινωνικό πρόβλημα και ιδίως το αγροτικό παρέμειναν κατά βάση άλυτα. Επιπλέον οξύνθηκαν από την σκληρή εκμετάλλευση της νεότευκτης εργατικής τάξης που από τις αρχές του 20ού αιώνα άρχισε δειλά δειλά να συγκροτείται συνδικαλιστικά και πολιτικά και να προσπαθεί να διαδραματίσει το δικό της ρόλο.

Στη δίνη της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 1929, η άρχουσα αστική τάξη της Ελλάδας κατέλυσε με πραξικόπημα πρώτα το Σύνταγμα της αβασίλευτης δημοκρατίας του 1927, το οποίο στην πραγματικότητα ποτέ δεν θέλησε παρά το μετριοπαθή, αστικοδημοκρατικό χαρακτήρα του. Ενδεικτικές υπήρξαν εξάλλου οι κυνικές παρεμβάσεις και απειλές των ξένων δυνάμεων που απειλούσαν με το όπλο της πείνας τον ελληνικό λαό, αν καταργούσε τη μοναρχία³. Η άρχουσα τάξη παλινόρθωσε τη μοναρχία και λίγο αργότερα επέβαλε το φασιστικό καθεστώς του Μεταξά που παρέδωσε τα όπλα στους ναζί κατακτητές, μαζί και τους έλληνες αντιφασίστες δεσμώτες. Είναι γνωστό ότι το σημαντικότερο τμήμα της άρχουσας τάξης ανέμενε παθητικά την απελευθέρωση από τους δυτικούς συμμάχους ενώ ένα άλλο τμήμα της συνεργάστηκε με τον κατακτητή.

Στο ιστορικό αυτό σημείο η χώρα μας γνώρισε την επανάσταση των λαϊκών τάξεων, της εργατικής, των αγροτών, των μικροαστών. Στόχος ήταν πρώτα η εθνική απελευθέρωση και στη συνέχεια, στενά δεμένη μαζί της, η κοινωνική. Να πώς συνόψιζε τους σκοπούς του αγώνα ο Δημήτρης Γληνός στο Τι είναι και τι θέλει το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο: “Κατάκτηση της εξωτερικής λευτεριάς, κατάκτηση και κατοχύρωση της εσωτερικής λευτεριάς”⁴. Το λαϊκό στοιχείο των δύο επαναστάσεων, παρά τη διαφορά της ιστορικής περιόδου και του ταξικού περιεχομένου, αναδύθηκε και αναγνωρίστηκε από τη λαϊκή σοφία και μνήμη. Με τον τρόπο του το έθεσε ο δικηγόρος Μήτσος Ρεμπούτσικας, ένας από τους 200 εκτελεσμένους κομμουνιστές της πρωτομαγιάς του 1944, στο τελευταίο του σημείωμα: “όποιος πεθαίνει για τη λευτεριά, ποτέ του δεν πεθαίνει”⁵.

Για μια σειρά λόγους, που δεν είναι της παρούσης, η επανάσταση αυτή δεν ευοδώθηκε. Μέσα από τη γνωστή διαδρομή, φτάσαμε στην Ελλάδα της κρίσης του 2010. Φάνηκε ότι τα προβλήματα αποτελούν τη μετεξέλιξη στο περιβάλλον του σύγχρονου, αναπτυγμένου καπιταλισμού, των βασικών παθογενειών και ιδιομορφιών που είχε επισημάνει ήδη το 1947 ο Δημήτρης Μπάτσης⁶. Αυτά είναι:

Α. Η ένταση της καταλήστευσης της εργατικής τάξης, η εκμετάλλευση και συμπίεση των μικροαστικών στρωμάτων (της πόλης και της υπαίθρου) από την εγχώρια αστική τάξη και τον ιμπεριαλισμό των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η περαιτέρω απαξίωση του παραγωγικού δυναμικού και των παραγωγικών δυνατοτήτων της Ελλάδας.

Β. Η συρρίκνωση της αστικής δημοκρατίας, πέρα από το όριο των λαϊκών κατακτήσεων που επιτεύχθηκαν μετά την πτώση της δικτατορίας και η στροφή προς μια “σιδερόφραχτη δημοκρατία”⁷.

Σε αντιστοιχία -αλλά στον αντίποδα- προς τα δύο αυτά χαρακτηριστικά βρίσκονται οι αναζητήσεις της εργατικής τάξης, των ευρύτερων λαϊκών στρωμάτων, των μαρξιστών επιστημόνων, που συνοψίζονται σε μερικούς κεντρικούς άξονες. Αυτοί μπορούν να ανοίξουν το δρόμο για μια επαναστατική αλλαγή και τον κοινωνικό μετασχηματισμό⁸:

Α. Υπεράσπιση των λαϊκών, εργασιακών και κοινωνικών κατακτήσεων, διεύρυνσή τους ώστε να έρθουν στο ύψος των δυνατοτήτων και αναγκών του 21ου αιώνα.

Β. Διεκδίκηση διαγραφής του παράνομου, επαχθούς και επονείδιστου χρέους.

Γ. Ανυπακοή στις κατευθύνσεις της ΕΕ, απελευθέρωση της χώρας από αυτήν.

Δ. Εθνικοποίηση των στρατηγικών τομέων της οικονομίας, πολύπλευρη παραγωγική ανάπτυξη με δημοκρατικό σχεδιασμό και λαϊκή συμμετοχή.

Ε. Ανεξάρτητη, φιλειρηνική εξωτερική πολιτική, έξοδος από το ΝΑΤΟ.

ΣΤ. Επαναστατικός δημοκρατικός μετασχηματισμός με εγκαθίδρυση μιας ουσιαστικής δημοκρατίας, που θα συνδυάζει την αιρετότητα σε όλα τα επίπεδα, την ανά πάσα στιγμή ανακλητότητα, την εναλλαγή των αιρετών, τον έλεγχο από τα κάτω, την κατάργηση των προνομίων των κυβερνώντων, ένα σύστημα κυβερνώσας Βουλής ενισχυμένο με θεσμούς άμεσης δημοκρατίας⁹.

Η σύγχρονη επιστημονική ανάλυση τροφοδοτεί τέτοιες ή παράπλευρες αναζητήσεις. Ανατέμνει τα στοιχεία της κοινωνικής, οικονομικής, πολιτικής πραγματικότητας, προτείνει λύσεις. Τούτο είναι ιδιαίτερα αναγκαίο στην εποχή της όξυνσης των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων και της κλιματικής κρίσης. Ακόμη και αστικές θεωρήσεις αντιμετωπίζουν ως σοβαρή πιθανότητα το ξέσπασμα κοινωνικών επαναστάσεων¹⁰. Μένει βέβαια να φανεί ποια ή ποιες χώρες θα αποδειχθούν ο - κατά τη λενιστική οπτική - αδύναμος κρίκος του καπιταλισμού.

Έτσι, στον παρόντα συλλογικό τόμο οι συγγραφείς, ο καθένας από τη δική του ειδική και ιδιαίτερη επιστημονική ματιά αναδεικνύουν πλευρές αυτής της πορείας του ελληνικού λαού από το χτες στο σήμερα. Καταθέτουν τη δική τους συμβολή στο σύγχρονο προβληματισμό. Τροφοδοτούν γόνιμα τις αναζητήσεις για την κοινωνική απελευθέρωση.

εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 13/10/2021

Η συμφωνία ΗΠΑ, Βρετανίας, Αυστραλίας (AUKUS) συνιστά ένα ποιοτικό άλμα στην αντιπαράθεση των ΗΠΑ με την Κίνα όσο και στη διάταξη των συμμαχιών τους. Οι ΗΠΑ επιχειρούν την ανάσχεση της οικονομικής και όχι μόνο ανόδου της Κίνας. Περισφίγγουν τον στρατιωτικό, οικονομικό και διπλωματικό κλοιό γύρω της. Το ίδιο πράττουν και ενάντια στη Ρωσία, σύμμαχο της Κίνας.

Ωστόσο η Κίνα βρίσκεται σε διαφορετική φάση ανάπτυξης της οικονομίας, έχει γερά θεμέλια που οικοδομήθηκαν συστηματικά τα τελευταία 70 χρόνια. Διαθέτει ένα εξαιρετικά δυναμικό παρεμβατικό κράτος, που σχεδιάζει και δεν τα αφήνει όλα ελεύθερα στους θυελλώδεις ανέμους της αγοράς.

Οι ΗΠΑ θέτουν σε κίνδυνο την παγκόσμια ειρήνη. Ο ανταγωνισμός των μεγάλων δυνάμεων στις αρχές του 20ού αιώνα κατέληξε στον αιματηρό α’ παγκόσμιο πόλεμο, χωρίς αναγκαία να ήταν συνειδητή επιλογή. Ο ανταγωνισμός έχει τη δική του δυναμική, που κανείς από ένα σημείο και έπειτα δεν μπορεί να τιθασεύσει. Έτσι μπορεί να γίνει και τώρα: ένα ολοκαύτωμα. Τον κίνδυνο αναγνωρίζουν όχι μόνο ακαδημαϊκοί όπως ο Γράχαμ Άλλισον, σύμβουλος πολλών κυβερνήσεων των ΗΠΑ, αλλά και υψηλόβαθμοι στρατιωτικοί των ΗΠΑ, όπως αποκαλύπτεται στο νέο βιβλίο του γνωστού αμερικανού δημοσιογράφου Μπομπ Γούντγουορντ.

Στο πλαίσιο αυτης της αντιπαράθεσης τι ζητούν οι ΗΠΑ από την Ελλάδα;

Πρώτο, περισσότερες δαπάνες για ΝΑΤΟϊκούς εξοπλισμούς. Οι Αμερικανοί χρειάζονται την οικονομική αναζωογόννηση της βιομηχανίας τους.

Δεύτερο, περισσότερες βάσεις και διευκολύνσεις στο έδαφος της χώρας μας στη λογική της περικύκλωσης των αντιπάλων τους. Τις έχουν ήδη λάβει και το πακέτο θα ενισχυθεί με την επικείμενη υπογραφή νέας συμφωνίας.

Τρίτο, στρατιωτική παρουσία της Ελλάδας στα εν δυνάμει μέτωπα. Όπως στην Κορέα και στο Βιετνάμ, οι ΗΠΑ επιχειρούν πάντα να προσελκύουν συμμάχους ώστε να μην πληρώνουν μόνες τους το κόστος σε χρήμα και σε αίμα.

Τέταρτο, οι ΗΠΑ θέλουν ησυχία στη γειτονιά μας. Γιατί το ενδιαφέρον τους εντοπίζεται σε άλλες γωνιές του πλανήτη. Έτσι, θέλουν ικανοποιημένη την Τουρκία, τον πολύτιμο αυτό σύμμαχο τόσο στην Κ. Ασία όσο και αλλού, όπως για παράδειγμα στην παρενόχληση της Κίνας μέσω της μειονότητας των Ουιγούρων.

Στην ίδια λογική κινείται η ΕΕ. Η Γερμανία στέλνει προκλητικά φρεγάτα στη θάλασσα της Ν. Κίνας, η Γαλλία έχει επίσης συμφέροντα στην περιοχή του Ινδοειρηνικού. Η επιθετικότητα του Ερντογάν έναντι της Ελλάδας αφήνει τις ΗΠΑ και την ΕΕ στην καλύτερη περίπτωση αδιάφορες. Γι’ αυτό ωθούν σε λογικές “συνδιαχείρισης” του Αιγαίου.

Κατά συνέπεια, η χώρα μας δεν έχει τίποτα να περιμένει από τους “συμμάχους”. Ούτε έχει κανένα λόγο να εμπλέκεται σε επικίνδυνες γεωπολιτικές περιπέτειες. Όπως λένε και οι Κινέζοι, ας οδηγήσουμε την τίγρη μακριά από το βουνό. Δεν μας αφορά η επιθετικότητα των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, ούτε διασφαλίζει τα κυριαρχικά μας δικαιώματα.

εφημ. Documento, 10/10/2021

Η επανεμφάνιση των εγκληματικών συμμοριών των ναζιστών δείχνει ότι δεν έχουμε ξεμπερδέψει. Τι θέλει ο ναζισμός με δυο λόγια; Μια ακραία, βαθιά εκμεταλλευτική, καταπιεστική κοινωνία όπου ελάχιστοι θα συγκεντρώνουν τον πλούτο, θα ατιμάζουν, θα αδικούν, θα αυθαιρετούν, θα τσαλαπατούν τους άλλους ανενόχλητοι. Και η μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας θα μένει σιωπηλός ραγιάς κάτω από το μαχαίρι του φονιά. Όπως γινόταν και επί χούντας.

Το σημερινό πρόβλημα είναι η ανοχή που επιδεικνύουν απέναντί τους η κυβέρνηση, η αστυνομία, ο κρατικός μηχανισμός. Φαίνεται ότι κάποιοι κύκλοι τους προστατεύουν επειδή τους χρειάζονται για τη βρώμικη δουλειά. Αυτό αποδείχθηκε ξεκάθαρα στη δίκη της Χρυσής Αυγής. Αξιοποιούνται δηλαδή κατά καιρούς οι συμμορίες αυτές ενάντια στους εργαζόμενους, στους μαθητές, στους φοιτητές που διεκδικούν τα αυτονόητα δικαιώματά τους. Ας θυμηθούμε με ποιο τρόπο η Χρυσή Αυγή δραστηριοποιούνταν στον Πειραιά ως αυθεντικός μπράβος και τραμπούκος εφοπλιστών και άλλων μεγαλοεργοδοτών.

Είναι πολύ χαρακτηριστική και η περίπτωση του ΕΠΑΛ Θεσσαλονίκης. Οι νεοναζί επιτέθηκαν σε μαθητές και φοιτητές που ενημέρωναν και αγωνίζονταν ενάντια στις “βάσεις εισαγωγής” που εισήγαγε ο ν. 4777 της Κεραμέως. Τι περιλαμβάνει ο νόμος; Την πανεπιστημιακή αστυνομία (χουντικής έμπνευσης που μόνο στο καθεστώς Ερντογάν ευδοκιμεί), το αντιδημοκρατικό πειθαρχικό δίκαιο των φοιτητών και τις λεγόμενες βάσεις εισαγωγής δια των οποίων χιλιάδες παιδιά λαϊκών οικογενειών βρέθηκαν εκτός ΑΕΙ, βορά στα νύχια των ιδιωτικών κολεγίων. Η κυβέρνηση δυσκολεύεται να εφαρμόσει τον αντιδραστικό νόμο εξαιτίας των κοινωνικών αντιδράσεων. Τη βολεύει επομένως η δράση των νεοναζί. Αυτός είναι ένας από τους λόγους που ο υφυπουργός Παιδείας και συνάδελφος κ. Συρίγος έφτασε να κάνει τη γνωστή θλιβερή για πανεπιστημιακό δάσκαλο δήλωση.

Πιστεύω ακράδαντα πως τα δολοφονικά εγχειρήματα των ναζιστών θα τα σαρώσει αργά ή γρήγορα ο καθαρτήριος άνεμος της λαϊκής καταδίκης. Τα χιτλερικά απομεινάρια του 1945 δεν έχουν μέλλον. Όλοι οι δημοκρατικά σκεπτόμενοι άνθρωποι, ανεξαρτήτως πολιτικών επιλογών, αισθάνονται βαθιά απέχθεια για το ναζισμό και τις μεθόδους του. Απορρίπτουν το ιδεολόγημα “των δύο άκρων” που στόχο έχει να απενοχοποιήσει το ναζισμό.

Η ανθρωπιά, η αλληλεγγύη, η βούληση για αληθινή δημοκρατία, ελευθερία, υπεράσπιση και διεύρυνση των δικαιωμάτων των εργαζομένων θα κατακλύσει τους δρόμους, θα κυριαρχήσει στις συνειδήσεις. Με την ενότητα και τη δράση του λαού “οι μεγάλες λεωφόροι θα ξανανοίξουν και ο ελεύθερος άνθρωπος θα τις διαβεί για να χτίσει μια καλύτερη κοινωνία”, όπως είχε πει ο Σαλβαδόρ Αλιέντε.