.jpg)
εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 14/7/2023
Οι εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά μπορούν εύκολα να αποκωδικοποιηθούν αν χρησιμοποιηθεί ως βάση η πρόσφατη δήλωση Μπάιντεν: “αυτό που προσπαθώ είναι να συγκροτήσω μια μικρή σύμπραξη ώστε να ενισχύσουμε το ΝΑΤΟ όσον αφορά τη στρατιωτική ικανότητα τόσο της Ελλάδας όσο και της Τουρκίας”.
Ο έλληνας πρωθυπουργός, εναρμονιζόμενος με την αμερικανική επιδίωξη, αποδέχθηκε δυο σημαντικές παραμέτρους. Η πρώτη είναι ότι η Ελλάδα δεν πρέπει να ανησυχεί για τους εξοπλισμούς της Τουρκίας -τα F-16 σήμερα, τα F-35A ίσως αύριο- γιατί στρέφονται ενάντια στους κοινούς εχθρούς του ΝΑΤΟ. Η δεύτερη είναι ακόμη πιο σημαντική. Έκανε λόγο για “σημαντικές διαφορές” ανάμεσα στα δυο κράτη και όχι για παράνομες διεκδικήσεις της Τουρκίας.
Προχωρώντας παραπέρα έκφρασε την ελπίδα ότι μέσω ενός οδικού χάρτη “θα μπορέσουμε να επιλύσουμε τη σημαντικότερη γεωπολιτική μας διαφορά, που δεν είναι άλλη από την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών, δηλαδή ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας”. Και στη δήλωση αυτή υπάρχει μια έμμεση παραδοχή περί διαφορών και όχι μιας και μόνης διαφοράς. Η ελληνική θέση προσεγγίζει επικίνδυνα την τουρκική για χάρη των ΗΠΑ.
Το πλέον επικίνδυνο για τα κυριαρχικά δικαιώματα και την ειρήνη στην περιοχή είναι ότι αποσιωπήθηκε πλήρως ένα πρωταρχικό, θεμελιώδες πρόβλημα. Και αυτό είναι το περιβόητο casus belli, το γεγονός δηλαδή ότι η Τουρκία θεωρεί αιτία πολέμου την τυχόν επέκταση των χωρικών υδάτων της Ελλάδας στα 12 ν.μ., όπως έχει απόλυτο δικαίωμα με βάση το διεθνές δίκαιο της θάλασσας. Το ζήτημα των χωρικών υδάτων είναι η πλέον σοβαρή πλευρά των ελληνοτουρκικών σχέσεων γιατί αφορά τον πυρήνα της εθνικής κυριαρχίας. Κανένα άλλο ζήτημα δεν μπορεί να διευθετηθεί εύκολα, αν πρώτα δεν τακτοποιηθεί αυτό, αν δηλαδή δεν αρθεί το casus belli.
Ποιο είναι το νόημα, ποια είναι η χρησιμότητα της ρύθμισης της ΑΟΖ/υφαλοκρηπίδας, χωρίς το αυτονόητο δικαίωμα της επέκτασης των χωρικών υδάτων; Ίσως η ικανοποίηση των πολυεθνικών του πετρελαίου και της κλιματικής καταστροφής, μαζί με τη σταθεροποίηση της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ για να φέρει σε πέρας τις τυχοδιωκτικές του επιδιώξεις ενάντια στη Ρωσία και στην Κίνα.
Είναι, νομίζω, προφανές ότι ο συγκεκριμένος οδικός χάρτης οδηγεί σε δρόμους ολισθηρούς. Η εθνική κυριαρχία, τα συμφέροντα του ελληνικού και του τουρκικού λαού δεν υπηρετούνται από μια τέτοιου είδους ελληνοτουρκική προσέγγιση. Αλλά ούτε η ειρήνη μπορεί έτσι να διασφαλιστεί. Καμμιά εγγύηση δεν υπάρχει ότι το τουρκικό αντιδραστικό καθεστώς θα σταματήσει να εγείρει τις παράνομες αξιώσεις του για όλα τα άλλα θέματα: αμφισβήτηση της κυριαρχίας κάποιων νησιών, επιδίωξη της αποστρατιωτικοποίησης κάποιων άλλων κλπ. Αντίθετα, όσο οι ΗΠΑ χαϊδεύουν την Τουρκία και όσο οι ελληνικές κυβερνήσεις θέτουν τα συμφέροντα του ΝΑΤΟ πάνω από την εθνική κυριαρχία, οι κίνδυνοι θα είναι υπαρκτοί και ανάλογα την συγκυρία θα μεγαλώνουν.
