εφημ. ΤΑ ΝΕΑ , 6/7/2023
Όταν ο Κινέζος ηγέτης Νενγκ Σιάο Πινγκ ακολούθησε τη συντεταγμένη πορεία προς την οικονομία της αγοράς, είχε χρησιμοποιήσει τη φράση «διασχίζουμε το ποτάμι, χτυπώντας το μπαστούνι (ανιχνευτικά) στις πέτρες». Αυτή υποδήλωνε τον πραγματισμό της κινεζικής ηγεσίας και την προσπάθειά της να οδηγήσει βήμα προς βήμα τη χώρα σε μια νέα, πολύ διαφορετική πραγματικότητα. Τα προσεκτικά βήματα στόχευαν στην αποφυγή του “συνδρόμου Γκορμπατσόφ”, δηλαδή της διάλυσης της χώρας, όπως συνέβη στην πρώην Σοβιετική Ένωση. Στόχευαν επίσης στην πρόκληση «ελάχιστης αντίστασης» από την πλευρά του κινεζικού λαού στις επερχόμενες μεταβολές.
Παρότι προφανώς τα παραπάνω εκφράζουν μια ιδιαίτερα χαρκτηριστική κινεζική προσέγγιση, δεν είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς ότι η βήμα προς βήμα προσέγγιση και η πρόκληση της ελάχιστης αντίστασης ακολουθούνται σε πολλές άλλες περιπτώσεις, οπουδήποτε στον πλανήτη. Εν προκειμένω αυτή η λογική είναι εμφανής στην πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Μετά τις εκλογές στις δυο χώρες έχουμε εισέλθει στην αναζήτηση ενός οδικού χάρτη και ενός χρονοδιαγράμματος διαλόγου. Ο τρόπος προσέγγισης στο στόχο πρέπει να είναι προσεκτικός, να μην προκαλεί αναταράξεις σε καμιά από τις κυβερνήσεις και κυρίως να μην προκαλέσει τριγμούς και αντιδράσεις στις κοινωνίες.
Ωστόσο τα πρώτα μικρά βήματα φωτίζουν τα επόμενα και πιο μεγάλα που θα έρθουν. Είναι ενδεικτικές από την άποψη αυτή οι συμβιβαστικές προτάσεις που κατατέθηκαν από την αντιπροσωπεία των ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ για το θέμα της ονομασίας των Στενών και για τη μη αναφορά στην Κυπριακή Δημοκρατία στους νατοϊκούς χάρτες, όπως είχε ζητήσει η Τουρκία.
Είναι επιπλέον ενδεικτικό ότι βάση των συνομιλιών φημείται πως θα είναι το πλαίσιο Παπανδρέου – Τζεμ του 2000. Αυτό προέβλεπε κυμαινόμενο εύρος των ελληνικών χωρικών υδάτων, δηλαδή παραίτηση από το δικαίωμα της χώρας για τα 12 ν.μ. Προβλέπεται επίσης οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ μέσω Χάγης με κριτήρια που θα ξεφεύγουν από εκείνα της Σύμβασης για το δίκαιο της θάλασσας. Και βέβαια, οι λοιπές τουρκικές διεκδικήσεις (αμφισβήτηση κυριαρχίας κάποιων νησιών, αποστρατιωτικοποίηση άλλων) θα παραμείνουν στο τραπέζι.
Όσο για την Κύπρο, η αναφορά του κ. Γεραπετρίτη σε “ιστορική ευκαιρία” για επίλυση του κυπριακού μόνο ως ασφυκτική πίεση προς την Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί να εκληφθεί. Από που αλήθεια διαφαίνεται η “ιστορική ευκαιρία”; Μήπως από την σκλήρυνση της τουρκικής στάσης; Στην ουσία πρόκειται για δημιουργία κλίματος επείγοντος και πίεσης ώστε να δεχθεί η Κύπρος κάποιο είδος συνομοσπονδίας, δηλαδή συνέχισης της τουρκικής κατοχής με εκσυγχρονιστικό μανδύα τύπου σχεδίου Ανάν ή και ακόμη χειρότερου.
Προς τι αυτή η ενορχήστρωση της βήμα προς βήμα προσέγγισης; Απλούστατα, διασχίζουμε το ποτάμι προς τη σταθεροποίηση της pax americana και του ΝΑΤΟϊκού βραχίονα στην περιοχή. Για τις ΗΠΑ προέχει η αντιπαράθεση με τη Ρωσία και την Κίνα για την παγκόσμια ηγεμονία. Αλλά ο στόχος θα επιτευχθεί μέσα από την απεμπόληση κυριαρχικών δικαιωμάτων από την Ελλάδα και την αντίστοιχη ικανοποίηση της Τουρκίας.
