εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 28/7/2023
Δεν χρειάστηκε να περάσουν πολλές μέρες από το Βίλνιους για να αντιληφθούμε ότι η προσέγγιση Ελλάδας - Τουρκίας δεν είναι ουσιαστική. Το αντιδραστικό καθεστώς της Άγκυρας με συστηματικό τρόπο επαναφέρει όλη την αντζέντα των αντίθετων στο διεθνές δίκαιο διεκδικήσεών του σε βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου.
Μπορεί τελικά να αλλάξει η κατάσταση; Μπορεί κάποια στιγμή να ανοίξει ο δρόμος για την ελληνοτουρκική φιλία; Εύκολες λύσεις προφανώς δεν υπάρχουν. Ωστόσο, στην ταραγμένη εποχή μας είναι παραπάνω από αναγκαία η διατήρηση της ειρήνης και της εθνικής κυριαρχίας στη βάση του αμοιβαίου σεβασμού και των αρχών του διεθνούς δικαίου.
Οι βασικοί όροι για μια τέτοια στροφή είναι τρεις.
Πρώτο, χρειάζεται η ανάπτυξη δραστηριοτήτων για την καλλιέργεια αισθημάτων φιλίας και αλληλεγγύης ανάμεσα τους λαούς. Ο παράγοντας αυτός μπορεί να αποτελέσει πολύ ισχυρό μοχλό στον αγώνα για ειρήνη στην περιοχή, για τον αμοιβαίο σεβασμό των κυριαρχικών δικαιωμάτων. Υπάρχουν στην Τουρκία, όπως και στην Ελλάδα πολιτικά κόμματα, συνδικάτα, κοινωνικές οργανώσεις, σημαντικοί άνθρωποι της επιστήμης και του πολιτισμού που μπορούν να συνταχθούν με τέτοιες δράσεις. Η σημασία της κοινής γνώμης δεν πρέπει να υποτιμάται. Οι κυβερνήσεις είναι αναγκασμένες να λαμβάνουν υπόψη τους την κοινή γνώμη, τις διαμαρτυρίες, τα φιλειρηνικά αισθήματα και κινήματα των λαών.
Δεύτερο, δεν πρέπει να υπάρξει διακινδύνευση της ειρήνης και της ασφάλειας για συμφέροντα άλλων. Η εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων έχει νόημα μόνο αν τα οφέλη τα αποκομίσει κατά βάση ο ελληνικός λαός και όχι οι πολυεθνικές εταιρείες και οι μεγάλες δυνάμεις που ανταγωνίζονται θανάσιμα μεταξύ τους σε συνθήκες της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.
Τρίτο, προβάλλει ολένα και πιο ανάγλυφα η ανάγκη διεθνοποίησης του προβλήματος και δημιουργίας διπλωματικού μετώπου. Η εμπειρία δεκαετιών αλλά και η εντελώς πρόσφατη έχει αποδείξει ότι το πρόβλημα των ελληνοτουρκικών σχέσεων δεν μπορεί να παραμένει στα ασφυκτικά πλαίσια του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Σε όλη την πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων και του κυπριακού είναι εμφανής η προσπάθεια των ΗΠΑ και της ΕΕ να περιορίσουν τη διαχείριση του ζητήματος στο πλαίσιο της δυτικής συμμαχίας. Με αυτό πετυχαίνουν να αναγορεύονται σε επιδιαιτητές με ό,τι οφέλη προκύπτουν από αυτό. Τους ενδιαφέρει η εδραίωση των δικών τους συμφερόντων και όχι βέβαια η υπεράσπιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας.
Αντίθετα, η παγκόσμια εμπειρία έχει πολλές φορές αποδείξει ότι ξεφεύγοντας από το νατοϊκό εναγκαλισμό και θέτοντας το ζήτημα ενώπιον της διεθνούς κοινότητας είναι σχετικά πιο εύκολο να βρεθούν σύμμαχοι ή έστω στηρίγματα που θα ασκήσουν πίεση στην επιθετική συμπεριφορά του τουρκικού αντιδραστικού καθεστώτος. Ζούμε στην εποχή της υποχώρησης της παντοδυναμίας των ΗΠΑ και της ανάδυσης άλλων δυνάμεων. Πολλές χώρες, για παράδειγμα, ζητούν να ενταχθούν ή να συνεργαστούν με την ομάδα των BRICS. Ας ληφθεί κι αυτό υπόψη.
