εφημ. ΠΡΙΝ, 19/11/2023
Συνήλθε στις Βρυξέλλες στις 16 και 17 Νοεμβρίου 2023 το άτυπο Διεθνές Δικαστήριο που εκδίκασε τον οικονoμικό αποκλεισμό της Κούβας από τις ΗΠΑ. Το δικαστήριο είχε πρόεδρο τον Γερμανό καθηγητή Δημοσίου δικαίου Νόρμαν Πάιχ και τέσσερα ακόμη μέλη. Από την Ελλάδα συμμετείχα στη σύνθεσή του ως δικαστής, ενώ ο δικηγόρος Γιάννης Ραχιώτης κατέθεσε ως εμπειρογνώμονας. Κατά την ακροαματική διαδικασία κατατέθηκε πληθώρα στοιχείων που κατέδειξαν το μέγεθος των επιπτώσεων του εμπάργκο στην οικονομία αλλά και στην καθημερινή ζωή των Κουβανών.
Ο οικονομικός, εμπορικός και χρηματοπιστωτικός αποκλεισμός της Κούβας διαρκεί 60 και πλέον χρόνια. Μόνο για το 2022 επέφερε ζημίες ύψους 4,8 δις δολαρίων. Στο σύνολο των δεκαετιών και υπολογίζοντας τις διακυμάνσεις του νομίσματος, το συνολικό ύψος των ζημιών στην κουβανική οικονομία φτάνει το δυσθεώρητο 1 τρις 337 δισεκατομμύρια δολάρια.
Παραθέτω ένα μόνο, και ίσως όχι το πιο εύγλωττο παράδειγμα. Η Κούβα είχε έρθει σε επαφή με ιταλική βιομηχανία κατασκευής μηχανών και οχημάτων για να αγοράσει σχετικό εξοπλισμό και ανταλλακτικά. Ενώ η συμφωνία ήταν έτοιμη να υπογραφεί, η ιταλική εταιρεία υπαναχώρησε. Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ της είχε επιστολή όπου υπενθύμισε τις κυρώσεις στις οποίες θα επιβληθεί αν υπογράψει τη συμφωνία με τους Κουβανούς και ότι, επιπλέον, τα διοικητικά στελέχη της εταιρείας δεν θα επιτρέπεται στο εξής ούτε να πατήσουν το πόδι τους στο έδαφος των ΗΠΑ.
Πρόκειται στην πραγματικότητα για οικονομικό στραγγαλισμό του κουβανικού λαού, με βαριές επιπτώσεις στην οικονομία, στην καθημερινότητά του, στην τροφοδοσία με τρέχοντα καταναλωτικά αγαθά. Ο στρατηγικός στόχος των ΗΠΑ, πέρα από τις μικρές αποχρώσεις στην πολιτική των διαφόρων προέδρων, είναι η ανατροπή του επαναστατικού καθεστώτος στην Κούβα. Αυτός είναι ο σκοπός του οικονομικού αποκλεισμού, να υποφέρει ο κουβανικός λαός από τις ελλείψεις. Ελπίζουν έτσι οι τις ΗΠΑ ότι τα δεινά θα τον στρέψουν ενάντια στην κυβέρνησή του.
Από νομική άποψη το ζήτημα είναι απολύτως ξεκάθαρο. Δεν είναι τυχαίο ότι επανειλημμένα η Γενική συνέλευση του ΟΗΕ έχει καταδικάσει τον αποκλεισμό σχεδόν ομόφωνα. Αυτό αντανακλά τη σοβαρή ανησυχία της διεθνούς κοινότητας για τη συνεχιζόμενη εξωεδαφική εφαρμογή άδικων νόμων εναντίον ενός κυρίαρχου και ειρηνικού κράτους. Στην ψηφοφορία που έγινε πριν λίγες ημέρες, μόνο οι ΗΠΑ και το Ισραήλ ψήφισαν ενάντια στην καταδίκη του αποκλεισμού ενώ η Ουκρανία απείχε.
Ο αποκλεισμός συνιστά ανοιχτή, ωμή παραβίαση παραβίαση του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ, ιδίως των άρθρων 2 παρ. 4 και 2 παρ. 7, των αρχών της εθνικής κυριαρχίας, της μη επέμβασης στα εσωτερικά άλλου κράτους, της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών. Ο αποκλεισμός παραβιάζει επίσης τη Διακήρυξη Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ (1948) καθώς και το Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά δικαιώματα (1966).
Ειδικά
το άρθρο 2 παράγραφος 4 του Χάρτη ορίζει
ότι «τα μέλη του Οργανισμού αποφεύγουν,
στις διεθνείς τους σχέσεις, να καταφεύγουν
στην απειλή ή τη χρήση βίας, είτε κατά
της εδαφικής ακεραιότητας ή της πολιτικής
ανεξαρτησίας οποιουδήποτε κράτους,
είτε σε οποιοδήποτε άλλο τρόπο που δεν
συνάδει με τους σκοπούς των Ηνωμένων
Εθνών».
Η απαγόρευση της απειλής και
της χρήσης βίας δεν περιλαμβάνει μόνο
την ένοπλη βία, τη στρατιωτική ισχύ αλλά
και την οικονομική βία, ειδικά όταν
πρόκειται για οικονομικές κυρώσεις που
επιβάλλονται από τις ισχυρές οικονομικά
χώρες σε πιο αδύναμες.
Βέβαια, η σημασία του Δικαστηρίου και της απόφασής του είναι συμβολική. Αλλά αυτή η πλευρά δεν πρέπει να υποτιμάται. Συμβάλλει στον αγώνα του κουβανικού λαού αλλά και όλων των λαών του κόσμου ενάντια στον οικονομικό πόλεμο, στον ιμπεριαλισμό και υπέρ μιας δίκαιης διεθνούς τάξης πραγμάτων.
