εφημ. One Voice, 22/9/2025

Τον τελευταίο μισό αιώνα η κυρίαρχη νεοφιλελεύθερη άποψη υποστηρίζει ότι η αύξηση των κερδών των επιχειρήσεων και η αύξηση του εισοδήματος των πλουσίων φέρει πολλαπλά οφέλη καθώς ένα μέρος τους ανακατανέμεται με τον ένα ή άλλο τρόπο στην υπόλοιπη κοινωνία. Τίποτα το αναληθέστερο από αυτό. Η άποψη αυτή διαψεύστηκε πανηγυρικά, απέτυχε παταγωδώς.

Η ζωή απέδειξε επανειλημμένα ότι οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί γίνονται φτωχότεροι. Οι ανισότητες μεγεθύνονται, η κοινωνική αδικία γίνεται ολοένα και πιο κραυγαλέα, η καταστροφή του περιβάλλοντος επίσης. Όταν η υπομονή της κοινωνίας εξαντλείται και όταν η διαμαρτυρία γιγαντώνεται ή όταν πλησιάζουν εκλογές, τότε κάποια ημίμετρα μπορεί να λαμβάνονται προκειμένου να ανακουφίσουν κάποιες από τις πιο ακραίες καταστάσεις φτώχειας. Παράλληλα, όσο δυναμώνει η κοινωνική δυσαρέσκεια, τόσο αποδυναμώνεται με νομοθετικά μέτρα ή άλλες κυβερνητικές πρακτικές η δημοκρατία, προκειμένου να αποδυναμωθεί η δυνατότητα του λαού να αντιδράσει.

Το παραπάνω πλαίσιο, που φυσικά περιγράφεται με σύντομο και κάπως απλουστευτικό τρόπο χάρη συντομίας, αποτελεί το θεμέλιο της κυβερνητικής πολιτικής. Οι εξαγγελίες της ΔΕΘ αποτελούν ψίχουλα που γρήγορα θα τα παρασύρει και εξανεμίσει ο στρόβιλος της ακρίβειας και των κυβερνητικών πολιτικών. Με βάση τα επίσημα στοιχεία οι 500 μεγαλύτερες ελληνικές επιχειρήσεις γνωρίζουν άνθιση της κερδοφορίας ενώ οι εργατοϋπάλληλοι εργάζονται ολοένα περισσότερο και γίνονται ολοένα φτωχότεροι, όπως ακριβώς και τα μεσαία στρώματα. Είναι προφανής η σχέση συγκοινωνούντων δοχείων: από τις κατώτερες και μεσαίες τάξεις ο πλούτος διοχετεύεται στις ανώτερες.

Η κακοδαιμονία θα συνεχίζεται όσο σκεφτόμαστε εντός του ανωτέρω πλαισίου. Λύσεις που δεν αμφισβητούν τα δομικά στοιχεία αλλά απλώς ανακουφίζουν προσωρινά, είναι καταδικασμένες να εξαϋλώνονται και να αποτυγχάνουν. Η επιστήμη και η ιστορική εμπειρία έχουν δείξει ότι οι κρίσεις καμιά φορά αποτελούν ευκαιρία για τους λαούς για να τολμήσουν, να αναζητήσουν καινοτόμες, ριζοσπαστικές λύσεις.

Χρειαζόμαστε αρχικά μια “επανάσταση του νου”, καθώς όπως έλεγε ο Χόλμπαχ ο δεσποτισμός βρίσκει στήριγμα στην άγνοια και στην ευπιστία. Διέξοδος υπάρχει. Το αντίθετο ισχυρίζεται μόνο εκείνη η μειοψηφία που έχει συμφέρον από τη διατήρηση της σημερινής κατάστασης. Υπάρχουν διάφορες συμβολές σε αντίθετη λογική. Ένα τέτοιο, εκτός του κυρίαρχου πλαισίου, επιστημονικό πρόγραμμα αναπτύξαμε ήδη το 2017 στο βιβλίο Δ. Καλτσώνης, Θ. Μαριόλης, Κ. Παπουλής, Μετωπικό πρόγραμμα διεξόδου από την κρίση, εκδ. Κοροντζής. “Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία”.

εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 11/9/2025

Η κυβέρνηση καταβάλλει προσπάθειες για να αποτρέψει τα αρνητικά δεδομένα του Τουρκο-Λιβυκού μνημονίου. Επιχειρεί να καλλιεργήσει επαφές τόσο με την Τρίπολη όσο και με τη Βεγγάζη, προσπαθεί να προωθήσει συμφωνίες για οικονομική συνεργασία και για τον περιορισμό των μεταναστευτικών ροών. Αφήνει ουσιαστικά εκτός διαλόγου όλα τα βασικά ζητήματα που απασχολούν το λαό της Λιβύης αλλά την ευρύτερη περιοχή. Ποιά είναι αυτά;

Πρώτο, το γεγονός ότι η Λιβύη είναι μια χώρα διαιρεμένη και καθημαγμένη. Η αποκατάσταση της εθνικής κυριαρχίας και της εδαφικής της ακεραιότητας είναι πρωταρχικής σημασίας για το μέλλον του λαού της. Είναι επίσης κορυφαία ζητήματα του διεθνούς δικαίου. Μην ξεχνάμε ότι η κυριαρχία και η ανεξαρτησία της χώρας αυτής έχουν πληγεί βάναυσα από το 2011 με ευθύνη των ΗΠΑ, των συμμάχων τους αλλά και της Ελλάδας που συνηγόρησε στη στρατιωτική επέμβαση στη Λιβύη που έφερε το χάος. Μια έστω έμμεση αυτοκριτική τοποθέτηση της Ελλάδας, αν όχι μια δημόσια συγνώμη δεν θα ήταν άχρηστη, εφόσον η χώρα μας συνέπραξε στην ωμή παραβίαση του διεθνούς δικαίου, που επέφερε έκτοτε τόσα δεινά στο λαό της Λιβύης.

Δεύτερο, μια διπλωματία βασισμένη στο διεθνές δίκαιο θα έπρεπε να θέτει στο τραπέζι του διαλόγου και να συμβάλλει, όσο είναι δυνατό, στην αποκατάσταση του δικαιώματος του λιβυκού λαού στην αυτοδιάθεση, δηλαδή στο δημοκρατικό του δικαίωμα να διαλέγει το δρόμο κοινωνικο-οικονομικής και πολιτικής ανάπτυξης που επιθυμεί. Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα, αφού μάλιστα είναι και μη μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας, θα έπρεπε να ευνοεί και να δίνει ξεχωριστό βάρος στις διαδικασίες διαλόγου ανάμεσα στα αντιμαχόμενα μέρη της Λιβύης, να προκρίνει τις προσπάθειες ειρήνευσης, επίτευξης πολιτικής λύσης που θα οδηγεί σε δημοκρατικές εκλογές.

Τρίτο, κομβικής σημασίας είναι η αποκατάσταση των ανωτέρω αλλά και άλλων στοιχειωδών όρων ώστε ο λαός της Λιβύης να θέσει τα θεμέλια για τη βελτίωση της ζωής του και για την αξιοποίηση του πλουτοπαραγωγικού του πλούτου. Ας σημειωθεί με την ευκαιρία ότι ο πόλεμος, η φτώχεια και η απάνθρωπη εκμετάλλευση είναι οι αιτίες που οδηγούν εκατομμύρια ανθρώπων στον ξεριζωμό.

Αντί αυτών η ελληνική κυβέρνηση προσπαθεί να ασκήσει μια πολιτική ισχύος χωρίς μάλιστα να διαθέτει την αναγκαία οικονομική ισχύ. Εξάλλου, όποιος ακολουθεί τέτοια πολιτική, την βρίσκει τελικά μπροστά σου, αφού άλλοι πιο ισχυροί θα επικρατήσουν. Αντίθετα, όποιος ακολουθεί πολιτική βασισμένη στο διεθνές δίκαιο, έχει δυνατότητα να κερδίσει το σεβασμό και να θέσει τα θεμέλια για την επίλυση των προβλημάτων.

Για μια ακόμη φορά η ελληνική κυβέρνηση θα αποτύχει, αφού η εξωτερική της πολιτική στις βασικές της γραμμές δεν είναι αυτόφωτη αλλά ακολουθεί την πολιτική των ΗΠΑ και παράλληλα επικαλείται το διεθνές δίκαιο μόνο όταν αφορά την ΑΟΖ. Κατά συνέπεια, κανείς στην απέναντι πλευρά της Μεσογείου δεν πρόκειται να την λάβει σοβαρά υπόψη του.