εφημ. ΤΑ ΝΕΑ 20/5/2019
Οι πρόσφατες δηλώσεις του Βρετανού υφυπουργού για θέματα Ευρώπης Σερ Άλαν Ντάνκαν δεν πρέπει να μας εκπλήσσουν. Ακόμη και η μεταγενέστερη, διορθωτική, τοποθέτηση του Υπουργείου Εξωτερικών της Βρετανίας στην πραγματικότητα αφήνει και αυτή μια σκιά σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου. Αλλά για αυτό δεν δικαιολογείται καμία έκπληξη. Η Βρετανία δεν αποτελεί, ούτε αποτέλεσε ποτέ μέρος της λύσης. Αντίθετα, αποτέλεσε και αποτελεί μέρος του προβλήματος. Γνωρίζουμε ότι πρόκειται για την αποικιοκρατική δύναμη, εξαιτίας της οποίας όχι μόνο η Κύπρος αλλά πάρα πολλές περιοχές του πλανήτη γνώρισαν τις βάρβαρες, καταπιεστικές και εκμεταλλευτικές μεθόδους των αποικιοκρατών. Εξάλλου, σε ό,τι αφορά την Κύπρο, μέχρι σήμερα ακόμη ένα μεγάλο τμήμα του Κυπριακού εδάφους (οι τεράστιες βρετανικές στρατιωτικές βάσεις) βρίσκεται ουσιαστικά υπό βρετανική κυριαρχία. Αυτές οι βάσεις ποτέ δεν συνέβαλαν στην άμυνα και στην ασφάλεια της Κύπρου. Το αντίθετο.
Οι δηλώσεις αυτές θα ήταν χρήσιμο να οδηγήσουν σε περαιτέρω σκέψεις για το κυπριακό ζήτημα, τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου αλλά και για άλλα συναφή ζητήματα όπως είναι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις. Οι αμφισβητήσεις και η επθετικότητα της Τουρκίας αντιμετωπίζονται συχνά από τους ιθύνοντες με ένα μακάριο τρόπο. Θεωρείται δηλαδή ότι η Κύπρος και η Ελλάδα είναι εξασφαλισμένες εφόσον διαθέτουν τη στήριξη των ΗΠΑ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του περιφερειακού άξονα που περιλαμβάνει το Ισραήλ. Στη λογική αυτή, υποθέτω, η κυπριακή κυβέρνηση παρέχει στα γαλλικά πολεμικά πλοία βάση στο Μαρί.
Το πρόβλημα όμως είναι ότι η προσέγιση αυτή είναι εξαιρετικά κοντόφθαλμη, επικίνδυνη για την ειρήνη και τα κυριαρχικά δικαιώματα. Αρνείται να διδαχθεί από τα οδυνηρά συμπεράσματα της ιστορίας, παλαιότερης και πρόσφατης. Υπάρχουν τρία τουλάχιστον κομβικά παραδείγματα. Πρώτο, η οδυνηρή εμπειρία της μικρασιατικής καταστροφής, όταν οι ίδιες περίπου μεγάλες Δυνάμεις έσπρωξαν για τα συμφέροντά τους την Ελλάδα στον πόλεμο για να την εγκαταλείψουν αμέσως μετά όταν ήρθαν σε συμφωνία με την Τουρκία. Δεύτερο, η εισβολή και κατοχή του 40% του κυπριακού εδάφους από την Τουρκία το 1974 με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ να παρακολουθούν αμέτοχες, ή ορθότερα συνένοχες, την εισβολή. Τρίτο, τα Ίμια το 1996, όταν οι ΗΠΑ έσπρωξαν την Ελλάδα να αποδεχθεί το γκριζάρισμα περιοχών της κυριαρχίας της.
Ο προσεκτικός μελετητής των σημερινών δηλώσεων και κινήσεων των ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και ΕΕ μπορεί να διακρίνει πίσω από την επιφάνεια, τη λογική των ίσων αποστάσεων και των υπαναχωρήσεων. Τίποτα δεν αποκλείει ότι η ιστορία θα επαναληφθεί, ότι το αλισβερίσι της Τουρκίας με ΗΠΑ και ΕΕ θα δώσει κάποια στιγμή καρπούς. Και τότε ο μεγάλος χαμένος θα είναι τα κυριαρχικά δικαιώματα του ελληνικού και κυπριακού λαού. Γι' αυτό οι δηλώσεις Ντάνκαν ας μας κάνουν σοφότερους. Χρειάζεται επειγόντως αναπροσανατολισμός.
Οι δηλώσεις αυτές θα ήταν χρήσιμο να οδηγήσουν σε περαιτέρω σκέψεις για το κυπριακό ζήτημα, τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου αλλά και για άλλα συναφή ζητήματα όπως είναι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις. Οι αμφισβητήσεις και η επθετικότητα της Τουρκίας αντιμετωπίζονται συχνά από τους ιθύνοντες με ένα μακάριο τρόπο. Θεωρείται δηλαδή ότι η Κύπρος και η Ελλάδα είναι εξασφαλισμένες εφόσον διαθέτουν τη στήριξη των ΗΠΑ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του περιφερειακού άξονα που περιλαμβάνει το Ισραήλ. Στη λογική αυτή, υποθέτω, η κυπριακή κυβέρνηση παρέχει στα γαλλικά πολεμικά πλοία βάση στο Μαρί.
Το πρόβλημα όμως είναι ότι η προσέγιση αυτή είναι εξαιρετικά κοντόφθαλμη, επικίνδυνη για την ειρήνη και τα κυριαρχικά δικαιώματα. Αρνείται να διδαχθεί από τα οδυνηρά συμπεράσματα της ιστορίας, παλαιότερης και πρόσφατης. Υπάρχουν τρία τουλάχιστον κομβικά παραδείγματα. Πρώτο, η οδυνηρή εμπειρία της μικρασιατικής καταστροφής, όταν οι ίδιες περίπου μεγάλες Δυνάμεις έσπρωξαν για τα συμφέροντά τους την Ελλάδα στον πόλεμο για να την εγκαταλείψουν αμέσως μετά όταν ήρθαν σε συμφωνία με την Τουρκία. Δεύτερο, η εισβολή και κατοχή του 40% του κυπριακού εδάφους από την Τουρκία το 1974 με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ να παρακολουθούν αμέτοχες, ή ορθότερα συνένοχες, την εισβολή. Τρίτο, τα Ίμια το 1996, όταν οι ΗΠΑ έσπρωξαν την Ελλάδα να αποδεχθεί το γκριζάρισμα περιοχών της κυριαρχίας της.
Ο προσεκτικός μελετητής των σημερινών δηλώσεων και κινήσεων των ΗΠΑ, ΝΑΤΟ και ΕΕ μπορεί να διακρίνει πίσω από την επιφάνεια, τη λογική των ίσων αποστάσεων και των υπαναχωρήσεων. Τίποτα δεν αποκλείει ότι η ιστορία θα επαναληφθεί, ότι το αλισβερίσι της Τουρκίας με ΗΠΑ και ΕΕ θα δώσει κάποια στιγμή καρπούς. Και τότε ο μεγάλος χαμένος θα είναι τα κυριαρχικά δικαιώματα του ελληνικού και κυπριακού λαού. Γι' αυτό οι δηλώσεις Ντάνκαν ας μας κάνουν σοφότερους. Χρειάζεται επειγόντως αναπροσανατολισμός.
